دانشگاه گنبد کاووس
نشریه “تحقیقات کاربردی اکوفیزیولوژی گیاهی”
دوره هفتم، شماره 14 ، پاییز و زمستان 1402
http://arpe.gonbad.ac.ir
مقایسه برخی صفات زراعی و کیفیت دانه موتانتهای برنج با ارقام بومی و پرمحصول
الهیار فلاح 1*، لیلا باقری 2، علیرضا نبیپور 3، ناهید فتحی 4
3،1 استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل
2پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فنون هستهای، پژوهشکده کشاورزی هستهای، کرج
4کارشناش آزمایشگاه کیفیت موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل
1402/05/ 1401 ؛ تاریخ پذیرش: 28 /09/ تاریخ دریافت: 05
چکیده
مقدمه: با توجه به اهمیت خود اتکایی در محصول برنج، ضرورت و اهمیت ایجاد و معرفی ارقام کیفی پاکوتاه و مقاوم به خوابیدگی،
زودرس و در نهایت پرمحصول از ارقام کیفی محلی اجتنابناپذیر است. در این راستا، معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور در
250 و 300 گری( بر روی بذور ، مازندران )آمل(، با همکاری پژوهشکده کشاورزی هستهای کرج، با استفاده از پرتو گاما )دزهای 200
تعدادی لاین موتانت امید بخش از نظر صفت زراعی زودرسی، ،M تا نسل 5 M ارقام طارم محلی، حسنی و عنبربو و هدایت جمعیت 1
پاکوتاهی با عملکرد مناسب انتخاب نموده که در آزمایش مشاهدهای در آمل مورد بررسی و نسبت به والدین )طارم محلی، حسنی و
عنبربو( همراه با شاهد فجر و شیرودی مورد مقایسه قرار گرفتند.
آزمایشی در مزرعه معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور در ،)M مواد و روشها: جهت ارزیابی مشاهدهای موتانتهای نسل ششم ) 6
مازندران )آمل( در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 اجرا شد. تعداد موتانت 32 ژنوتیپ همراه با
سه تا والد )طارم محلی، حسنی و عنبربو( و دو شاهد فجر و شیرودی در مجموع 37 ژنوتیپ ارزیابی شدند. با اندازهگیری صفات تعداد
روز تا پنجاه درصد گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد خوشه در کپه، عملکرد لاینها نسبت به هم مقایسه شدند. پس از برداشت محصول،
نمونهی 400 گرمی شلتوک از هر تیمار و تکرار انتخاب و به آزمایشگاه کیفیت منتقل شد. صفات راندمان تبدیل، درصد برنج سالم،
نسبت طویل شدن دانه، درصد آمیلوز و درجه حرارت ژلاتینه شدن اندازهگیری شد.
– نتایج: نتایج نشان داد که کاهش ارتفاع بوته در لاینهای حاصل از عنبربو بیشتر از طارم محلی و ارتفاع موتانتهای انتخابی 130
13 بوده که تفاوت معنیداری در سطح یک درصد نداشتند. با /6-17/ 100 سانتیمتر بود. 18 موتانت دارای میانگین تعداد خوشه از 7
، افزایش تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و تعداد خوشه در کپه، عملکرد ژنوتیپهای برنج افزایش یافت. در بین موتانتها، شماره 138
1126 و 3200 ، بیشترین راندمان تبدیل را داشتند و از نظر آماری مشابه طارم محلی بودند. دامنه درصد برنج سالم در بین موتانتها
لینک ادامه مطلب
